کنوانسیون بین‌المللی برای پیشگیری از آلودگی از کشتی‌ها (MARPOL) یکی از مهم‌ترین معاهدات بین‌المللی در زمینه حفاظت از محیط‌زیست دریایی است. این کنوانسیون در سال ۱۹۷۳ تصویب شد و در سال ۱۹۷۸ اصلاح و تکمیل گردید.
برخی از مهم‌ترین مفاد این کنوانسیون عبارت‌اند از:
- ممنوعیت تخلیه مواد زائد، روغن‌ها و مواد شیمیایی از کشتی‌ها در دریا
- الزام نصب تجهیزات پیشگیری از آلودگی و مدیریت پسماندها بر روی کشتی‌ها
- ایجاد مناطق محدود برای تخلیه پسماندها و ملزم کردن کشتی‌ها به استفاده از تسهیلات پذیرش پسماندها در بنادر
- استانداردهای فنی برای طراحی و ساخت کشتی‌ها به منظور کاهش آلودگی‌ها
- ایجاد سازوکارهای نظارتی و اعمال مجازات‌های شدید برای متخلفان
این کنوانسیون تاکنون توسط بیش از ۱۵۰ کشور جهان به تصویب رسیده است و به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای قانونی برای مقابله با آلودگی دریایی ناشی از کشتی‌ها شناخته می‌شود.
این کنوانسیون توسط چه کشورهایی تصویب شده است؟
کنوانسیون بین‌المللی برای پیشگیری از آلودگی از کشتی‌ها (MARPOL) تاکنون توسط اکثر کشورهای جهان به تصویب رسیده است. برخی از مهم‌ترین کشورهای عضو این کنوانسیون عبارت‌اند از:
- کشورهای عضو سازمان ملل متحد (به استثنای چند کشور کوچک)
- اعضای اتحادیه اروپا
- ایالات متحده آمریکا
- چین
- روسیه
- ژاپن
- کانادا
- استرالیا
- برزیل
- هند
- آرژانتین
- کشورهای حاشیه خلیج‌فارس مانند عربستان سعودی، امارات متحده عربی و ایران
این کنوانسیون به‌عنوان یکی از مهم‌ترین معاهدات محیط زیستی بین‌المللی محسوب می‌شود و با تصویب آن توسط اکثر کشورهای جهان، این کشورها متعهد به رعایت الزامات آن برای کاهش آلودگی دریایی ناشی از فعالیت‌های کشتیرانی خواهند بود.
تاثیرات کنوانسیون بین‌المللی برای پیشگیری از آلودگی از کشتی‌ها
کنوانسیون بین‌المللی برای پیشگیری از آلودگی از کشتی‌ها (MARPOL) به طور کلی تاثیرات مثبتی بر محیط‌زیست دریایی داشته است:
- کاهش آلودگی نفتی: با اعمال محدودیت‌ها بر تخلیه نفت و مواد نفتی از کشتی‌ها، میزان آلودگی نفتی دریاها به طور قابل توجهی کاهش یافته است.
- کنترل آلودگی ناشی از زباله‌ها: الزام به داشتن تاسیسات پذیرش زائدات در بنادر و محدودیت‌های تخلیه انواع زباله‌ها، باعث کاهش آلودگی ناشی از پسماندهای کشتی‌ها شده است.
- کاهش آلودگی هوا: محدودیت‌های انتشار آلاینده‌های هوایی از کشتی‌ها، به بهبود کیفیت هوا در مناطق ساحلی کمک کرده است.
- حفاظت از تنوع زیستی دریایی: اقدامات کنترل انتقال گونه‌های مهاجم از طریق آب توازن، از ورود گونه‌های مهاجم به اکوسیستم‌های دریایی جدید جلوگیری می‌کند.
- افزایش همکاری بین‌المللی: این کنوانسیون موجب افزایش همکاری‌های بین‌المللی در زمینه حفاظت از محیط‌زیست دریایی شده است.
با این حال، همچنان چالش‌های اجرایی و نظارتی در برخی کشورها وجود دارد که نیاز به تقویت همکاری‌ها و پیگیری بیشتر برای اجرای کامل الزامات این کنوانسیون است.
آیا همه کشورهای عضو این کنوانسیون متعهد به رعایت الزامات آن هستند؟
خیر، هرچند اکثر کشورهای جهان عضو کنوانسیون MARPOL هستند، اما همه آنها همواره به طور کامل به الزامات این کنوانسیون پایبند نیستند. برخی نکات مهم در این زمینه:
- پایبندی به الزامات کنوانسیون MARPOL در میان کشورها متفاوت است. بعضی کشورها به طور جدی و مؤثر این الزامات را اجرا می‌کنند، در حالی که برخی دیگر به صورت ضعیف‌تری این مسئله را پیگیری می‌نمایند.
- اجرای قوانین و مقررات MARPOL در داخل کشورها نیز متفاوت است. برخی کشورها مکانیزم‌های نظارتی و اعمال مجازات مؤثرتری در این زمینه دارند.
- برخی کشورها به دلایل اقتصادی و توسعه‌ای، اجرای کامل الزامات MARPOL را با چالش‌هایی مواجه می‌کنند و به همین دلیل همواره در حال تلاش برای بهبود عملکرد خود در این حوزه هستند.
- در مجموع، رعایت کامل الزامات کنوانسیون MARPOL همچنان یک چالش بزرگ است و نیاز به همکاری و نظارت بین‌المللی بیشتر دارد تا بتوان آلودگی‌های دریایی ناشی از کشتی‌ها را به طور موثرترین کاهش داد.
چه مکانیزم‌هایی برای نظارت بر اجرای الزامات کنوانسیون MARPOL وجود دارد؟
برای نظارت بر اجرای الزامات کنوانسیون MARPOL، چندین مکانیزم و سازوکار بین‌المللی وجود دارد:
- سازمان دریانوردی بین‌المللی (IMO): این سازمان سازمان تخصصی سازمان ملل متحد است که مسئولیت اصلی نظارت و توسعه کنوانسیون MARPOL را بر عهده دارد. IMO استانداردها، راهنماها و دستورالعمل‌های اجرایی را تدوین می‌کند.
- ممیزی الزامی کنوانسیون MARPOL : کشورهای عضو ملزم هستند به طور دوره‌ای توسط IMO مورد ممیزی قرار گیرند تا میزان اجرای تعهدات خود را نشان دهند.
- نظارت و کنترل بندری Port State Control: نادر کشورهای عضو ملزم هستند بر کشتی‌های خارجی که به بنادر آنها وارد می‌شوند، نظارت داشته و در صورت عدم رعایت الزامات MARPOL، اقدامات لازم را انجام دهند.
- گزارش‌دهی و شفافیت: کشورهای عضو ملزم به ارائه گزارش‌های دوره‌ای از میزان اجرای الزامات MARPOL در کشورشان هستند که این امر باعث افزایش شفافیت می‌شود.
- همکاری و تبادل اطلاعات بین‌المللی: IMO و سایر نهادهای بین‌المللی در زمینه تبادل اطلاعات و هماهنگی میان کشورها فعال هستند.
این مکانیزم‌ها در کنار تلاش‌های ملی کشورها، به طور کلی باعث بهبود نظارت و اجرای الزامات کنوانسیون MARPOL شده است، اما همچنان چالش‌هایی در این زمینه وجود دارد.
چه چالش‌هایی در نظارت و اجرای الزامات کنوانسیون MARPOL وجود دارد؟
در نظارت و اجرای الزامات کنوانسیون MARPOL چالش‌های مهمی وجود دارد:
- اجرای قوانین در سطح ملی: برخی کشورها در قوانین و مقررات داخلی خود برای اجرای کنوانسیون MARPOL ضعف دارند یا آن را به درستی اجرا نمی‌کنند.
- ظرفیت و منابع محدود: برخی کشورها به ویژه کشورهای درحال توسعه، از نظر امکانات، زیرساخت‌ها و تخصص محدودیت دارند که مانع نظارت و اجرای موثر می‌شود.
- عدم همکاری کشورها: همه کشورها به یک اندازه در اجرای کنوانسیون همکاری نمی‌کنند و برخی تعهدات خود را به درستی اجرا نمی‌کنند.
- فرار از مالیات و جریمه‌ها: برخی شرکت‌ها و کشتی‌ها برای اجتناب از هزینه‌ها و جریمه‌ها، به راهکارهایی مانند پرچم‌های مناسب‌تر یا نقاط تخلیه غیرقانونی متوسل می‌شوند.
- محدودیت‌های فنی و فناوری: گاهی تجهیزات لازم برای پایش و اندازه‌گیری آلودگی‌ها در دسترس نیست یا فناوری‌های پیشرفته‌تر هنوز به شکل گسترده به کار گرفته نشده‌اند.
- شناسایی و مجازات متخلفان: گاهی شناسایی متخلفان و اعمال مجازات‌های موثر بر آنها با چالش‌هایی همراه است.
این چالش‌ها نیاز به همکاری بیشتر بین‌المللی، تقویت ظرفیت‌های ملی و استفاده از فناوری‌های پیشرفته در ارسال بار بین المللی را ضروری می‌سازد.
چه راهکارهایی برای مقابله با فرار از مالیات و جریمه‌ها وجود دارد؟
برای مقابله با فرار از مالیات و جریمه‌ها در زمینه اجرای کنوانسیون MARPOL، چند راهکار مهم وجود دارد:
- تقویت همکاری بین‌المللی: بهبود تبادل اطلاعات و هماهنگی بین کشورها در شناسایی و مجازات متخلفان فراملی.
- تشدید نظارت و بازرسی‌ها: افزایش بازرسی‌های سرزده و نظارت بر فعالیت‌های کشتی‌ها و تاسیسات بندری.
- تقویت مجازات‌ها و اعمال جریمه‌های سنگین‌تر: افزایش جریمه‌های نقدی و مجازات‌های انتظامی و کیفری برای متخلفان.
- ایجاد انگیزه‌های مالی و اقتصادی: اعطای مشوق‌ها و تخفیف‌های مالیاتی برای کشتی‌ها و شرکت‌های پایبند به الزامات.
- استفاده از فناوری‌های پیشرفته: بهره‌گیری از سیستم‌های هوشمند پایش و ردیابی آلودگی‌ها و متخلفان.
- آموزش و ارتقای آگاهی: افزایش آگاهی عمومی و آموزش کارکنان درگیر در اجرای مقررات.
- تقویت همکاری با بخش خصوصی: همکاری با انجمن‌های صنفی و شرکت‌های دریایی برای خودتنظیمی.
این اقدامات در کنار یکدیگر می‌توانند به کاهش فرار از مالیات و جریمه‌ها و افزایش پایبندی به الزامات کنوانسیون MARPOL کمک کنند.
چه تخفیف‌های مالیاتی برای کشتی‌ها و شرکت‌های پایبند به الزامات وجود دارد؟
برای تشویق کشتی‌ها و شرکت‌های دریایی به پایبندی به الزامات کنوانسیون MARPOL، چند نوع تخفیف مالیاتی در نظر گرفته شده است:
- تخفیف مالیات بر درآمد: شرکت‌هایی که اقدامات موثر برای پیشگیری و کاهش آلودگی دریایی انجام می‌دهند، می‌توانند از تخفیف مالیاتی بر درآمد برخوردار شوند.
- معافیت مالیات بر انتشار کربن: کشتی‌هایی که از سوخت‌های پاک و فناوری‌های کم‌انتشار استفاده می‌کنند، می‌توانند از معافیت مالیات بر انتشار کربن بهره‌مند شوند.
- تسهیلات مالیاتی برای سرمایه‌گذاری: شرکت حمل دریایی که در تجهیزات و فناوری‌های کاهش آلودگی سرمایه‌گذاری می‌کنند، از تخفیف‌های مالیاتی برخوردار خواهند شد.
- کاهش عوارض بندری: کشتی‌هایی که دارای گواهینامه‌های زیست‌محیطی معتبر باشند، می‌توانند از کاهش عوارض بندری بهره‌مند شوند.
- استرداد مالیات سوخت: در برخی موارد، کشتی‌هایی که از سوخت‌های کم‌آلاینده استفاده می‌کنند، می‌توانند بخشی از مالیات سوخت را استرداد کنند.
این تخفیف‌ها و مشوق‌های مالیاتی انگیزه‌های مالی مناسبی را برای شرکت‌های دریایی ایجاد می‌کند تا به الزامات زیست‌محیطی پایبند باشند.