حدود یک ماه پیش بود که تحریم های بین المللی هم راستا با حمایت از آزادی اینترنت، دامنه شرکت ایرانی ابرآروان (به اتهام ایجاد محدودیت اینترنت در ایران) را با پسوند .com مسدود کرد و این شرکت را مجبور به عقب نشینی و انتقال کل اطلاعات و دیتابیس سایت به دامنه ir کرد. پس از گذشت یک ماه از این اتفاق و تداوم محدودیت های اینترنتی، نامه شرکت شاپرک به سایت های پرداخت یار منتشر شد که موضوع آن «اجبار به انتقال سایت از دامنه com به ir» هست. در این مقاله اختصاصی از پلتفرم حافظ، به صورت دقیق و شفاف به این محدودیت کسب و کارهای اینترنتی می پردازیم.

نامه شاپرک به پرداخت یارها

شرکت شاپرک در نامه‌ای به پرداخت‌یارها اعلام کرده است: «با توجه به تهدیدات و مخاطرات بالقوه ناشی از مسدود شدن احتمالی دامنه‌های .com اگر از دامنه‌های .com استفاده می‌کنید، در «اسرع وقت و ترجیحا تا تاریخ ۳ دی ماه ۱۴۰۱» دامنه خود را به .ir انتقال دهید و نتیجه را به شاپرک اعلام کنید.»

آنچه در این میان مهم است، هدف از ارائه این نامه پرداخت یارها است و بدیهی است این موضوع، (فعلا) ربطی به سایت های کسب و کارها ندارد و مخاطبش پرداخت یارها می باشند. ما در این مقاله اختصاصی از پلتفرم حافظ، احتمالات قوی در خصوص علت الزام و اجبار سایت ها به استفاده از دامنه ir به جای com را مورد بررسی قرار داده ایم.

اکثر پرداخت یارها به این نامه شاپرک به پرداخت یارها واکنش نشان داده و اعلام کرده اند، حاضر به تغییر دامنه و انتقال سایت از com به ir نیستند.

آینده کسب و کارهای اینترنتی با وجود محدودیت ها

در این بخش به بیان احتمالاتی که کسب و کارهای اینترنتی را درگیر خود کرده است، صحبت می کنیم:

احتمال اول: ملی کردن اینترنت و قطع دسترسی سایت ها به منابع خارج از کشور (بدیهی است در این صورت، هاست ها و دامنه ها با پسوندهای غیر از ir از کار می افتند) و انتقال تمامی سایت ها به پسوند ir

احتمال دوم: پیشگیری از مشکلات تحریم ها و بی اثر کردن تحریم ها علیه سایت های دولت ایران و وابسته به آن (مثل پرداخت یارها که با بانک مرکزی همکاری دارند)

احتمال سوم: انتقال سایت های حیاتی دولتی و همکار دولت به دامنه ir و استفاده آنها از اینترنت ملی و در وهله دوم تشویق کسب و کارها به انتقال به داخل کشور و استفاده از منابع ملی

محدودیت کسب و کارهای اینترنتی

در سطرهای بالا، در خصوص احتمال هایی که در خصوص سرنوشت کسب و کارهای ایرانی وجود دارد، صحبت کردیم. قصد داریم در ادامه این مقاله از پلتفرم حافظ، هر یک از این احتمال ها را بررسی کرده و شفاف سازی نماییم.

احتمال ملی کردن اینترنت با انتقال سایت از دامنه com به ir

پروژه ملی کردن اینترنت سال هاست مطرح شده است و در مقاطعی نیز روی آن، تاکید بیشتری می شود. اینکه کشور در حال حاضر بستر اجرای پروژه اینترنت ملی را دارد یا خیر، در هاله ای از ابهام است و تحقق این پروژه، به این زودی اتفاق نمی افتد چرا که نمی توان حاصل پیشرفت دهه ها تکنولوژی را در عرض چند سال و با وجود تحریم ها و محدودیت ها، در قالب طرح اینترنت ملی اجرا کرد.

البته احتمال اینکه دولت بخواهد قدم های جدی در زمینه انتقال سایت های کسب و کارهای ایرانی به ایران را بردارد، زیاد است اما اینکه آیا می تواند با وجود فقر اطلاعاتی کسب و کارها و محدودیت ها، در این فرایند موفق باشد، یک چالش خیلی دشوار است. تجربه های مشابه ثابت کرده که استقبال کسب و کارها از این قدم ها، ناچیز است و طرح های دولت به صورت ۵۰% نیز محقق نمی شود.

تحریم بین المللی سایت های دولت ایران و وابسته به آن

اگر تحریم های بین المللی بخواهد سایت ها و اطلاعات بخش دولتی ایران و یا مرتبط با دولت را مسدود و متوقف نماید، به راحتی موفق خواهد شد. اما اگر اجازه فعالیت سایت های ایرانی را با دامنه .com یا سایر پسوندها نظیر net shop co web app و … سلب نماید، فرایندی خیلی پیچیده است و قطعا خسارت مالی زیادی را برای خودشان به بار می آورد (خرید دامنه با پسوندهای خارجی از کشور ایران به صفر می رسد) و این احتمال بسیار کم است.

حذف دامنه .com شرکت ابرآروان نیز نمونه ای از انجام تحریم های بین المللی علیه سایت های دولت ایران و وابسته به آن است. اما شناسایی تمامی سایت های کسب و کارهای ایرانی که از پسوندهای بین المللی مثل .com و … استفاده می کنند آسان نیست و به دلایل متعدد، احتمال حذف دامنه های ایرانی .com خیلی خیلی کم است.

تشویق کسب و کارها به استفاده از اینترنت ملی با دامنه ir

اینکه دولت بخواهد گام های ابتدایی انتقال سایت های دولتی و وابسته به خود را به داخل ایران بردارد، دور از انتظار نیست. چرا که با این قدم ها، علاوه بر بی اثر کردن تحریم ها و مسدودسازی سایت های خود، سایر کسب و کارها را نیز به این کار تشویق می کند. تحقق این اهداف، آسان نیست چرا که کسب و کارها در صورت انتقال به منابع ایرانی، مشکلاتی خواهند داشت که برخی، قابل حل نیست.

مشکلات کسب و کارها در انتقال سایت از دامنه com به ir

همانطور که در ابتدای این مقاله از پلتفرم حافظ، اشاره کردیم؛ انتقال سایت از دامنه com به ir می تواند دلایل مختلفی داشته باشد و احتمال هر یک را بررسی کردیم. انجام طرح/دستور/اجبار انتقال سایت از دامنه com به ir با مشکلات خیلی زیادی همراه خواهد بود که در این بخش به ذکر چند مورد، بسنده می کنیم:

مشکلات برندینگ

• مشکلات برندینگ ناشی از عدم امکان خرید دامنه ir هم اسم با دامنه com وجود دارد؛ چرا که ممکن است آدرس دامنه .ir قبلا توسط شخص دیگری خریداری شده باشد و بدین ترتیب، انتقال سایت از دامنه com به ir با مشکل مواجه شود و کل مشتریان سایت از دست رفته و فروش سایت به صفر برسد.

مشکلات ایرنیک nic.ir در خرید دامنه و فعالسازی دامنه ها

• شرکت ایرنیک توانایی کامل در زمینه خرید و فعالسازی دامنه ها به طور کاملا سیستماتیک را ندارد و گاها افراد را به خاطر نداشتن کارت ملی هوشمند یا فراموشی رمز عبور، مجبور به مراجعه حضوری به دفتر خود می نمایند. این در حالی است که خیلی از کسب و کارهای خرد و بزرگ اینترنتی، به راحتی می توانستند دامنه های بین المللی com و … خریداری کرده و در کمتر از یک ساعت فعال نمایند.

مشکلات ساختاری در هاستینگ و میزبانی سایت

• اکثر کسب و کارها، دانش کافی و حتی اطلاعات دسترسی به مدیریت هاست و دامنه خود را ندارند و یا طی زمان از دست داده اند و این موضوع، می تواند منجر به عدم توانایی در انتقال به دامنه ir شده و سایت شان را از دست بدهند. از سوی دیگر، سایت هایی که از هاست های خارجی (خارج از ایران) استفاده می کنند، با مشکلات عدیده ای مواجه خواهند شد در شرایطی مجبور به طراحی سایت و سئو از صفر خواهند شد.

مشکلات حقوقی در خرید دامنه ir

• با توجه به سختگیری های فعلی و آتی در زمینه خرید دامنه های ir با احراز هویت پیچیده، احتمالا کسب و کارهایی که به راحتی می توانستند دامنه .com و … خریداری کنند، هنگام اقدام به خرید دامنه ir به مشکل برمی خورند.

تشابه اسمی و عدم پاسخدهی دامنه ir

• با توجه به اینکه کسب و کارها با اسامی گوناگون و پسوندهای مختلف، ثبت شده بودند؛ اکنون مجبور می شوند از پسوند مشخص ir استفاده نمایند که قطعا با تشابه اسمی و عدم کافی بودن دامنه ir مواجه خواهند شد. به طور معمول فعال شدن یک دامنه ir حدود ۱۰ الی ۲۴ ساعت زمان می برد و قطعا با وجود زیرساخت های ضعیف، در صورت افزایش درخواست های خرید و فعالسازی، این مدت زمان به بیش از ۴۸ ساعت خواهد رسید.

مشکلات سئو در انتقال سایت از دامنه com به ir

• تغییر دامنه سایت و انتقال سایت از یک دامنه به دامنه دیگر، مشکلاتی در زمینه اعتبار دامنه، بک لینک و سئو به همراه خواهد داشت. با توجه به اینکه این موضوع، یک طرح ملی است و قاعدتا ربطی به گوگل و موتورهای جستجو ندارد، هیچ پشتیبانی و یا کمکی در این زمینه وجود نخواهد داشت. آگاهی پایین صاحبین کسب و کارهای ایرانی و وجود افراد سودجو در این میان، قطعا مشکلات فراوانی ایجاد خواهد کرد.

تکلیف کسب و کارهای ایرانی با محدودیت اینترنت

با وجود تمامی تفاسیر بالا، اکنون به این سوال مهم می رسیم که تکلیف کسب و کارهای اینترنتی با این محدودیت اینترنت و خطر تحریم و … چیست؟ کسب و کارهای ایرانی فعالیت شان را در دامنه .com ادامه دهند یا از طرح / دستور / اجبار انتقال سایت از دامنه com به ir تبعیت نمایند؟

ما در مجموعه پلتفرم حافظ، همواره سعی کرده ایم مشاور و راهنمای خوبی برای مشتریان مان باشیم. در تمامی مکالمه ها و مشاوره ها، تاکید کردیم که در کنار خرید دامنه بین المللی مثل com net و … حتما دامنه ir نیز خریداری نمایند. چرا که هزینه جزئی داشته و در خصوص برندینگ، تصاحب دامنه مشابه توسط دیگران و سئو و … از بروز مشکلات خودداری می شود.

اکنون با محدودیت ها و مشکلات پیش آمده برای اینترنت کشور، ضرورت خرید همزمان دامنه بین المللی و ir اهمیت بیشتری به خودش می گیرد. کسب و کارهایی که دامنه بین المللی و ایرانی ir را همزمان در اختیار دارند، با مشکلات پیش آمده، ریسک از دست رفتن اعتبار و اسم و سایت شان نزدیک به صفر است. اما کسب و کارهایی که صرفا دامنه بین المللی خریداری کرده اند، باید دنبال فعالسازی دامنه ایرانی ir با همان اسم دامنه قبلی شان باشند که مشکلات اشاره شده بالا را خواهند داشت.

در این مقاله سعی کردیم به صورت شفاف و علمی، به محدودیت های اینترنت، طرح اینترنت ملی و همچنین مشکل انتقال سایت از دامنه com به ir و استفاده از دامنه ایرانی ir برای سایت صحبت کنیم. تیم فنی پلتفرم حافظ، آمادگی کامل خود را در زمینه ارائه مشاوره و راهنمایی بیشتر به کسب و کارها اعلام می دارد و امیدوار است روزی برسد که کسب و کارهای اینترنتی ایرانی، بدون محدودیت، بدون حد و مرز، بدون سختگیری های حقوقی و قانونی، در بستری شفاف و بین المللی، به فعالیت خود بپردازند.